Dewiza
Każde dziecko jest artystą
Zadania główne
Wprowadzenie dziecka w świat muzyki i rozwijanie jego zainteresowań muzycznych.Nasi Goście
Od października 2010 jesteś naszym . gościem.Wychowanie muzyczne w/g koncepcji Carla Orff"a
Renata Pietkiewicz
Problematyka wychowania muzycznego interesowała wielu wybitnych muzyków pedagogów. Powstały więc koncepcje i systemy i form wychowania muzycznego.
Największą popularność na świecie zdobyli: Emil Jaques-Dalcroze, Carl Orff
i Zoltan Kodaly. Ich koncepcje uznano za najpełniejsze i najdojrzalsze pod względem artystycznym i pedagogicznym. Nazwano je "współczesnymi", poniewaĹź są współcześnie stosowane w tych krajach, w których uznano je za waĹźne dla pełnego rozwoju człowieka oraz dla rozwoju kultury muzycznej narodu.
Zgodnie z przyjętymi w Polsce koncepcjami wychowanie muzyczne powinno opierać się na następujących formach aktywności dzieci:
-śpiew i mowa
-ruch przy muzyce
-gra na instrumentach
-aktywne słuchanie muzyki
KaĹźda z wymienionych form kształci nieco inne dyspozycje i umiejętności. Stosowanie wszystkich umoĹźliwia wszechstronny rozwój osobowości dziecka. RóĹźnorodność pomaga w utrzymaniu podatnej na rozproszenie uwagi małego dziecka (zagadnienie szczególnie istotnie w przedszkolu).Dzięki róĹźnorodności form dla kaĹźdego dziecka ,nawet najmniej zdolnego ,moĹźna odnaleźć taką dziedzinę działania ,w której jest ono w stanie wykonać powierzone zadanie, osiągnąć pewien sukces, co z kolei staje się podstawą kształtowania pozytywnych motywacji.
Śpiew i ćwiczenia mowy.
Śpiew jest jedną z podstawowych form ekspresji dziecka, a piosenka najprostszym utworem muzycznym, który dziecko jest w stanie przeĹźyć, zrozumieć, zapamiętać i odtworzyć.
Rola piosenki w ogólnym i muzycznym rozwoju dziecka stawia śpiew na czołowym miejscu wśród pozostałych form wychowania muzycznego w przedszkolu. Dzięki róĹźnorodności charakteru i nastroju śpiewanych piosenek wzbogaca się świat uczuć dziecka, kształtuje jego postawa estetyczna. Radosny nastrój towarzyszący śpiewaniu wpływa na wzmoĹźoną aktywność, która przenosi się często równieĹź na inne dziedziny działalności dziecka. Zbiorowy śpiew w grupie przedszkolnej stanowi jedno z pierwszych doświadczeń małego dziecka we wspólnym działaniu. Dzieci przyzwyczajają się do równoczesnego rozpoczynania śpiewu, razem kończą piosenkę i zmieniają dynamikę i tempo zgodnie z ruchami i śpiewem nauczycielki Śpiew wpływa pozytywnie na fizyczny nastrój dziecka: wzmacnia aparat głosowy, rozwija klatkę piersiową, dotlenia organizm, wpływa dodatnio na system nerwowy.
Ruch przy muzyce
Ruch naleĹźy do naturalnych potrzeb dziecka, warunkujących jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Jest on równieĹź podstawową formą reagowania na otaczający świat dĹşwięków: ich rytm, tempo, dynamikę, barwę, nastrój. Praca nad ruchową ekspresją dziecka zaczyna się juĹź od pierwszych dni jego pobytu w przedszkolu. W działaniu nauczycielki na tym etapie zaznaczają się dwa podstawowe kierunki:
-rozwijanie całkowicie swobodnej wypowiedzi ruchowej dziecka inspirowanej piosenką ,bajką, opowiadaniem, nastrojowym akompaniamentem itp.
-systematyczne, przemyślane działanie prowadzące do podporządkowania ruchów rytmowi muzyki.
Swobodne reakcje ruchowe mają szczególne znaczenie w młodszych grupach przedszkolnych. Są one w tym okresie najbardziej szczere, naturalne, spontaniczne. Występują niemal samorzutnie przy śpiewie nauczycielki podczas zabaw słowno-muzycznych, w których tekst i akompaniament pobudzają wyobraĹşnię dziecka. Inspirowane muzyką dzieci z radością wcielają się w wymyślone przedmioty, osoby, czynności.
Z uwagi na pewną odrębność ćwiczeń i zabaw łączonych ze śpiewem moĹźna dokonać ogólnego podziału zabaw ruchowych na:
-zabawy ruchowe ze śpiewem
-zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu
Gra na instrumentach
Gra na instrumentach naleĹźy w przedszkolu do form najrzadziej stosowanych, co nie oznacza wcale, Ĺźe forma ta jest mniej waĹźna od pozostałych. Dzięki instrumentom kształtuje się wraĹźliwość dziecka na barwę, rozwija poczucie rytmu. Instrumenty dają moĹźliwość obserwowania w praktycznym działaniu róĹźnicy wysokości dĹşwięków, kierunku melodii, rozwijają wyobraĹşnię muzyczną i inwencje twórczą dziecka. Gra na instrumentach wpływa na koncentracje uwagi i zdyscyplinowanie, jest doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych dziecka. Najbardziej istotny walor tej formy-to jest atrakcyjność. KaĹźde zetknięcie się dzieci z instrumentami wywołuje w grupie entuzjazm, radość, wzmoĹźoną aktywność.
Słuchanie muzyki
Środowisko akustyczne współczesnego świata cywilizowanego nie sprzyja rozwojowi wraĹźliwości słuchowej dziecka np:warkot motorów, nieustanny szum pojazdów, głośna muzyka itp.
Jedną z podstawowych form kształcących umiejętności uwaĹźnego słuchania stanowią ćwiczenia w spostrzeganiu i odróĹźnianiu zjawisk akustycznych w przyrodzie i otoczeniu .Chodzi tu zarówno o znane dzieciom odgłosy, jak równieĹź dĹşwięki pochodzące z nie spotykanych dotąd Ĺşródeł, a szczególnie dĹşwięki instrumentów o nieokreślonej i określonej wysokości brzmienia.
W trakcie słuchania muzyki nauczyciel może przeprowadzić wiele ciekawych doświadczeń słuchowych np:
-określenie słuchowe kierunku dźwięku
-określenie odległości dźwięku(bliżej, dalej)
-podawanie liczby dĹşwięków wydobytych na danym instrumencie
-określenie gęstości dĹşwięków
-określenie(powtórzenie) następujących po sobie dĹşwięków
Carl Orff (1895-1982) niemiecki kompozytor i dyrygent.
Autor metody wychowania muzycznego dzieci, której głównym elementem jest śpiew i gra na prostych instrumentach perkusyjnych (tzw. instrumentarium Orffa, w skład którego wchodzą: bębenki, tamburyna, kołatki, grzechotki, trójkąty, dzwonki melodyczne). DuĹźy nacisk kładzie się na improwizację i rozwijanie ekspresji, najwaĹźniejszym elementem w muzykowaniu jest rytm. Metoda Orffa szeroko jest teĹź wykorzystywana w muzykoterapii dorosłych.
Wprowadził rewolucyjną formę wychowania, polegającą na rozbudzaniu u dzieci wrodzonej kreatywności i spontaniczności oraz samodzielności w odkrywaniu praw muzycznych. Światem Orffa były teatr i scena, prawdziwym Ĺźywiołem zaś słowo - pisane, mówione, śpiewane. Szczególną uwagę Orff zwraca na aktywność twórczą dziecka. Było to innowacją w dziedzinie pedagogiki muzycznej. Odtwarzanie muzyki przez dzieci jest powtarzaniem gotowych wzorów, które mogą wyzwolić pewne emocje. Natomiast jeĹźeli chodzi o słuchanie muzyki, to powszechnie uwaĹźa się, Ĺźe rzadko jest ono u dzieci świadome i ma na celu przeĹźycie dzieła muzycznego. Mówi się raczej o wyzwoleniu własnych stanów emocjonalnych dziecka, wyzwolonych pod wpływem muzyki. Jej odtwarzanie i słuchanie przyczynić się moĹźe do wychowania człowieka twórczego, u którego rozwijają się muzyczne zdolności i umiejętności. W systemach Orffa znajdują zastosowanie następujące formy wychowania muzycznego:
- odtwarzanie muzyki wokalnej i instrumentalnej,
- realizacja ruchowa muzyki,
- integracja muzyki, słowa i ruchu.
Renata Pietkiewicz